Aktualne trendy w modelach biznesowych - co warto wiedzieć przed decyzją o wejściu na rynek pracy
Z momentem, kiedy prawie połowa firm przemysłowych w Polsce wprowadza technologie takie jak chmura obliczeniowa, internet rzeczy czy też sztuczna inteligencja, rozmowy na temat klasycznego biznesu stają się rzadkością. Dodatkowo, Główny Urząd Statystyczny informuje, że u znacznej większości dużych przedsiębiorstw, bo aż 94,2% z nich, znajdują zastosowanie te innowacje. To pokazuje, że przemiana cyfrowa nie jest jedynie dodatkiem do biznesu, lecz jego świeżym centrum. Nieustannie dochodzi do modyfikacji technologicznej infrastruktury, ale też metodyki pracy organizacji. O przewagi rynkowe coraz częściej decydują nie struktury hierarchiczne, ale elastyczne i oparte na danych struktury biznesowe. Praca nagradza tych, którym udaje się zrozumieć zasady rządzące nowymi strukturami biznesowymi i aktywnie przyczynić się do ich rozbudowy - dlatego cenne jest zrozumienie, jakie z nich wpływają na obecny obraz rynku pracy.
Rola i znaczenie współczesnych modeli biznesowych
Możemy zauważyć przemianę w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, która obejmuje sposób kształtowania relacji z klientami, zarządzanie zasobami czy generowanie dochodów. Przyspieszenie tych zmian jest spowodowane nie tylko postępem technologicznym, ale także rosnącymi wymaganiami konsumentów i globalizacją rynków. Rozpoznanie tych procesów umożliwia potencjalnym pracownikom nie jedynie zyskanie przewagi w trakcie rozmowy rekrutacyjnej, ale również celniejsze zorientowanie się, którego pracodawcę wybrać, tak aby sposób prowadzenia przez niego działalności był zgodny z ich aspiracjami i umiejętnościami.
Przeistoczenie handlu: model platformy i e-commerce
Obecnie, model platformowy odgrywa istotną rolę w kształtowaniu nowoczesnego rynku, jak potwierdza rosnący sektor e-commerce. Dzięki platformom marketplace zmienił się obraz handlu, tworzą one miejsca, gdzie sprzedawcy i kupujący mogą się spotkać wirtualnie. Fenomen ten, znanym pod terminem platformizacji, skupia się na tworzeniu ekosystemów promujących interakcje i transakcje, generując przychody za pomocą prowizji, opłat abonamentowych czy dodatkowych usług. Tym samym zyskuje na znaczeniu omnichannel, idee integrującej kanały sprzedaży online i offline, dostarczając klientowi jednolite doświadczenie zakupowe. Daje to możliwość konsumentowi obejrzenia produktu w sklepie fizycznym, zamówienie go przez aplikację na smartfona, a następnie odbiór za pośrednictwem Paczkomatu® lub dostawę kurierską do domu.
Do osiągnięcia takiej spójności, firmy coraz chętniej sięgają po systemy CRM, które integrują dane, umożliwiając personalizację doświadczenia klienta. W niektórych rejonach globu – w szczególności na rynkach azjatyckich – następnym etapem są tak zwane superapps, czyli aplikacje umożliwiające zakupy, płatności rachunków i korzystanie z usług kurierskich bez konieczności opuszczania jednego ekosystemu. Na terenie Polski jest to wciąż rzadkość, jednak przykład rynków azjatyckich sugeruje, że w długoterminowej perspektywie podobne rozwiązania mogą zapuścić korzenie także u nas.
Rynek subskrypcji i rozwiązania płatnicze w erze cyfrowej
Sfera subskrypcji stała się jedną z najskuteczniejszych koncepcji biznesowych współczesności – gwarantując przedsiębiorstwom stały i prognozowany napływ środków pieniężnych oraz użytkownikom wygodne korzystanie z produktów lub usług. Subskrypcje na początku zyskiwały na popularności w sektorze rozrywkowym, kiedy to Netflix i Spotify odmieniając kierunek słuchania muzyki i oglądania filmów, umożliwiły płatności za korzystanie zbyt za konkretny produkt. Tego rodzaju strategia biznesowa wkracza dzisiaj w kolejne branże – obejmując również oprogramowanie oferowane w modelu SaaS (Software as a Service), subskrypcję na kawę, a nawet abonament na wynajem auta. Równocześnie na popularności zyskują mikropłatności oraz system pay-per-use, który umożliwia opłacanie tylko za rzeczywiste skorzystanie z oferowanej usługi.
Zadziwiająca popularyzacja takich rozwiązań jest efektem rewolucyjnych zmian w systemach płatności cyfrowych. To innowacje proponowane przez sektor fintech sprawiły, że zakupy online stały się intuicyjne i gwarantujące bezpieczeństwo. Klientów zdążyło już przyzwyczaić do prostych i efektywnych strategii, które nie angażują ich w szczególnie skomplikowane procedury – wystarczy zaledwie kilka dodatkowych pól do wypełnienia, aby zniweczona została motywacja do zakupu. Taka presja ze strony konsumentów pobudza firmy do zainwestowania w technologie, które gwarantują kompleksowe uproszczenie procesów. Przykładem może być tutaj InPost Pay (https://inpostpay.pl/biznes) – usługa umożliwiająca zakończenie transakcji jednym przyciskiem w aplikacji, pomijając konieczność ciągłego wprowadzania danych czy wypełniania formularzy. Takiego typu innowacje potwierdzają, że o przewadze na rynku coraz częściej decyduje umiejętność eliminowania przeszkód na drodze klienta.
Koncept biznesowy oparty na dostępności na żądanie i ekonomii dzielenia się
Modele gospodarki na żądanie (on-demand economy) oraz ekonomii współdzielenia (sharing economy) to koncepcje, które w minionych latach dogłębnie przeobraziły wiele gałęzi sektora usług. Pierwszy nurt stanowi odpowiedź na oczekiwanie natychmiastowej dostępności. Dzisiejsi konsumenci spodziewają się niemal błyskawicznej realizacji zamówień, a przedsiębiorstwa dążą do spełnienia tych wymagań. Tłumaczy to popularność serwisów pokroju Uber Eats albo Glovo. Dysponują one siatką niezależnych dostawców, co pozwala im przywieźć posiłek niemal natychmiast po tym, jak klient je zamówi. Coraz powszechniej podobne rozwiązania wdraża też handel detaliczny – idea szybkiej dostawy tego samego dnia (same day delivery) stopniowo upowszechnia się jako standard. Z kolei ekonomia współdzielenia zasadza się na koncepcji, w myśl której ludzie dzielą się dobrami, zamiast je posiadać. Za sprawą platform typu Airbnb, BlaBlaCar czy Uber prywatne lokale, wolne miejsca w pojazdach oraz czas kierowców mogą generować przychody, dając początek nowym obszarom gospodarki.
Szybka ekspansja gospodarki na żądanie i ekonomii współdzielenia nie nastąpiłaby w takim tempie bez wsparcia technologii mobilnych, geolokalizacji i systemów ocen – te ostatnie pomagają budować zaufanie użytkowników. Istotne są też rozwiązania logistyczne, pozwalające realizować usługi z aplikacji w ciągu kilkudziesięciu minut. Taka infrastruktura technologiczno-logistyczna wpływa bezpośrednio na profil poszukiwanych kwalifikacji. Coraz większego znaczenia nabiera zdolność analizy danych, potrzebna, żeby prognozować popyt. Rośnie też zapotrzebowanie na wiedzę z logistyki ostatniej mili oraz na umiejętność sprawnego koordynowania sieci dostawców i klientów.
Innowacje techniczne jako motor dzisiejszej przedsiębiorczości
Współczesne przedsiębiorstwa zawdzięczają swoją ekspansję nie tyle strategiom czy hasłom reklamowym, ile rozwiązaniom technicznym stosowanym w każdym punkcie styku z odbiorcą. Połączenie sztucznej inteligencji z analityką danych sprzyja personalizacji ofert, ułatwia prognozowanie trendów i pomaga usprawniać procesy. Algorytmy przetwarzające obszerne pakiety informacji o aktywności konsumentów pozwalają systemom handlu elektronicznego sugerować trafne produkty. Równocześnie serwisy abonamentowe oferują materiały skrojone pod osobiste upodobania odbiorców. Coraz powszechniej ten zestaw uzupełnia internet rzeczy (ang. Internet of Things). Technologia ta gromadzi dane z różnorodnych urządzeń w trybie natychmiastowym. Sektor logistyczny wykorzystuje IoT, aby śledzić paczki na wszystkich odcinkach ich drogi. Z kolei przemysł stosuje tę technologię, aby nadzorować kondycję aparatury. Maszyny mogą pracować bez przerw.
Podobna, wieloelementowa struktura wymaga wydajnego wsparcia ze strony odpowiednich systemów. Oprogramowanie typu ERP integruje obszary finansów, wytwórczości oraz zasobów ludzkich. Platformy CRM z kolei pomagają organizacjom głębiej poznawać odbiorców i zarządzać relacjami z nimi. Bazą dla całości jest chmura obliczeniowa. Dostarcza ona elastycznych zasobów mocy obliczeniowej oraz miejsca na dane, dzięki czemu przedsiębiorstwa nie muszą inwestować w drogie centra serwerowe. Równolegle z ekspansją chmury rośnie ranga cyberbezpieczeństwa – w cyfrowym świecie poziom zabezpieczeń danych firmowych i prywatnych determinuje zaufanie, a nierzadko także same perspektywy na przyszłość.
Kwalifikacje jutra – na co zwracają uwagę rekruterzy?
Przemiany w modelach biznesowych niwelują ostre podziały między finansami, technologią i logistyką. Sektory te intensywnie się integrują. W takich warunkach sama znajomość narzędzi czy ogólna orientacja cyfrowa nie stanowią już przewagi. Rekruterzy poszukują przede wszystkim kompetencji pozwalającej łączyć różne perspektywy.
Wśród kwalifikacji, na które organizacje zgłaszają największe zapotrzebowanie, systematycznie zyskują na znaczeniu:
-
Biegłość w analizie danych (Data literacy) – obejmuje ona zdolność do krytycznej oceny informacji, ich graficznej prezentacji oraz stosowania wniosków przy podejmowaniu decyzji.
-
Znajomość zagadnień AI (AI literacy) – oznacza to pojmowanie mechanizmów funkcjonowania algorytmów SI, a także rozeznanie w ich potencjale aplikacyjnym, ograniczeniach oraz dylematach natury etycznej.
-
Myślenie projektowe w kontekście innowacji – jest to kompetencja do tworzenia rozwiązań, które odpowiadają na zdiagnozowane potrzeby odbiorcy, oraz integrowania technologii z percepcją klienta.
-
Transdyscyplinarność – czyli synteza wiedzy z odmiennych obszarów (jak finanse, zarządzanie czy technologia) i efektywne funkcjonowanie w zespołach o zróżnicowanym profilu specjalistów.
-
Zaawansowane formy kooperacji cyfrowej – sprawna obsługa narzędzi umożliwiających wspólne opracowywanie materiałów i realizację zadań biznesowych w sieci, plus umiejętność odnalezienia się w środowiskach wirtualnych.
Przemiany cyfrowe jako inkubator nowych specjalizacji
Przemiany w działaniu przedsiębiorstw generują nowe profesje. Handel elektroniczny intensywnie rozwija specjalizacje związane z marketingiem internetowym, wielokanałową obsługą klienta oraz analizą danych zakupowych. Logistyka, motywowana modelem „na żądanie”, poszukuje ekspertów od optymalizacji ostatniej mili i automatyzacji magazynów. W sektorze finansowym przybywa ról skoncentrowanych na nowych systemach płatności, ocenie ryzyka kredytowego w sieci oraz ochronie danych. Tam, gdzie dominuje model abonamentowy, rośnie znaczenie strategii cenowych i analizy rezygnacji klientów.
To biznesowe przesunięcie redefiniuje również oczekiwania wobec młodych osób wchodzących na rynek pracy. Współczesne firmy oceniają kandydatów głównie przez pryzmat zrealizowanych projektów i znajomości konkretnych narzędzi, mniej polegając na formalnym wykształceniu. Właśnie dlatego na wartości zyskują skondensowane, specjalistyczne kursy, certyfikaty branżowe oraz doświadczenie nabyte podczas praktycznych inicjatyw – od hackathonów po projekty studenckie realizowane z biznesem.
Przewaga na starcie kariery
Osoby rozpoczynające aktywność zawodową, które orientują się we współczesnych modelach biznesowych, zyskują znaczącą przewagę nad konkurencją. Taka orientacja umożliwia im głębsze pojęcie wymagań stawianych przez pracodawców. Jednocześnie pozwala na przemyślane planowanie własnej drogi zawodowej w sektorach uznawanych za perspektywiczne. Pojmowanie metod, jakimi przedsiębiorstwa – począwszy od platform handlu elektronicznego, a skończywszy na operatorach logistycznych – generują zysk, ułatwia rozpoznanie tych kwalifikacji i sprawności, które w najbliższych latach zyskają na znaczeniu.
Przemiany w świecie biznesu następują w szybkim tempie. Technologie obecnie uznawane za nowatorskie, wkrótce mogą stać się powszechnie obowiązującą normą. Wobec tego młodzi pracownicy muszą pozostawać gotowi do nieustannego przyswajania nowych informacji. Dlatego profesjonalny rozwój opiera się na dwóch elementach: aktywnym obserwowaniu tendencji rynkowych oraz wykazywaniu inicjatywy przy zdobywaniu kolejnych uprawnień. Przeznaczenie czasu na analizę mechanizmów rządzących współczesnymi modelami biznesowymi jest w gruncie rzeczy lokatą w przyszłość. Przynosi to korzyści nie tylko na płaszczyźnie zawodowej, lecz również osobistej, budując przekonanie o słuszności podejmowanych działań.
Źródła:
-
Modele biznesowe dla MŚP – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)
-
Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2023 r. – Narodowy Bank Polski
-
Future of Jobs Report 2025 – World Economic Forum
-
Collaborative economy in the EU - October 2018 - - Eurobarometer survey
-
Omnichannel commerce, a must in business marketing - MIUniversity

