Ekotrendy a przyszłość zatrudnienia. Jak zielona transformacja zmienia oczekiwania pracodawców wobec pracowników?
Zmiany ekologiczne stały się siłą napędową współczesnej gospodarki. Hasło „zrównoważony rozwój” przestało być pustym sloganem – dziś należy do podstawowego słownictwa polityków, uczelni i biznesu. Unia Europejska, poprzez Europejski Zielony Ład, program „Fit for 55” i system Taksonomii, wyznaczyła sobie jasny cel: redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55% w ciągu najbliższej dekady oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej w połowie wieku. Towarzyszą temu ogromne środki finansowe przeznaczane na modernizację budynków, rozwój transportu elektrycznego, inteligentne sieci energetyczne i rozwiązania cyrkularne. Równocześnie inwestorzy coraz uważniej analizują raporty ESG, a przedsiębiorstwa szukają ludzi z wiedzą w dziedzinie ochrony środowiska. Zmienia się też rynek konsumencki – rośnie liczba osób świadomie wybierających produkty i usługi ograniczające wpływ na klimat.
Dla osób rozpoczynających karierę, szczególnie studentów, otwiera się zupełnie inna perspektywa zawodowa niż ta, z którą mierzyły się wcześniejsze pokolenia. Umiejętności związane z obniżaniem emisji czy opracowywaniem raportów ESG nabierają dziś znaczenia porównywalnego z tym, jakie kiedyś miało sprawne korzystanie z poczty elektronicznej. Powstaje więc pytanie o to, jak już podczas studiów zaplanować rozwój kariery, aby odnaleźć się w gospodarce, która coraz mocniej kieruje się zielonymi zasadami.
Ekologiczna przebudowa gospodarki i jej wpływ na zatrudnienie
Przekształcanie gospodarki w stronę niskoemisyjną przestało być tematem jedynie dla działów CSR – dziś wpływa na szerokie prognozy zatrudnienia w całej Unii Europejskiej. Z danych Eurofound wynika, że realizacja celów Zielonego Ładu może wygenerować około 204 tysięcy nowych etatów do 2030 roku. To wynik wyższy niż naturalny przyrost miejsc pracy przewidywany w krajach członkowskich.
Najbardziej widoczne przeobrażenia dotyczą budownictwa energooszczędnego i modernizacji sieci energetycznych. W jeszcze szybszym tempie rozwija się jednak sektor odnawialnych źródeł energii – pod względem dynamiki wzrostu wyprzedza on inne obszary związane z ekologiczną transformacją. Raport International Renewable Energy Agency (IRENA) wskazuje, że liczba miejsc pracy w zielonych technologiach na świecie zwiększyła się w ciągu roku o 18 procent. Same państwa Unii Europejskiej odpowiadają już za 1,81 miliona takich etatów.
Jakich specjalistów poszukuje gospodarka stawiająca na zrównoważony rozwój?
Z danych platformy JobsPikr jasno wynika, że rynek coraz mocniej interesuje się kompetencjami powiązanymi ze zrównoważonym rozwojem. Tylko w Niemczech w 2024 roku liczba ogłoszeń z hasłami „sustainability” czy „ESG” wzrosła z 45,7 tysiąca do 60,5 tysiąca. Podobne zjawisko obserwujemy także we Francji i w Wielkiej Brytanii. Firmy poszukują głównie inżynierów od energii odnawialnej, specjalistów analizujących dane środowiskowe, prawników znających przepisy klimatyczne oraz ekspertów w dziedzinie finansów zrównoważonych – takie profile coraz częściej pojawiają się w rekrutacjach dużych korporacji.
Wbrew pozorom pracodawcy nie skupiają się wyłącznie na absolwentach kierunków przyrodniczych. Coraz większą wagę przykładają do różnorodności w zespołach – dopiero wtedy możliwe staje się całościowe podejście do problemów związanych z emisjami. Dlatego w projektach ekologicznych obok inżynierów pojawiają się logistycy, psychologowie czy specjaliści od komunikacji. To ważny sygnał dla studentów – nawet jeśli studiują kierunki niezwiązane bezpośrednio z ochroną środowiska, doświadczenie zdobyte przy inicjatywach proekologicznych może stać się przepustką do najbardziej przyszłościowych zawodów.
Sektory rozwijające się dzięki transformacji ekologicznej
Przejście gospodarki na model zrównoważonego rozwoju sprawia, że niektóre branże rosną w szybkim tempie i generują zapotrzebowanie na nowych pracowników. To w tych obszarach lokowane są największe inwestycje oraz wdrażane innowacje, które konsekwentnie zwiększają popyt na osoby z odpowiednimi kwalifikacjami.
Żywność w erze zrównoważonego rozwoju
Tradycyjne gospodarstwa muszą dziś zapewniać odpowiednią ilość żywności, a jednocześnie zmniejszać emisję gazów cieplarnianych i chronić glebę przed degradacją. Rozwiązaniem tych problemów może być rolnictwo zrównoważone, którego najbardziej nowoczesną formą jest rolnictwo regeneratywne. Ten sposób uprawy odbudowuje zasoby gleby i przywraca jej żyzność dzięki technikom bezorkowym, rotacji upraw, roślinom okrywowym oraz łączeniu produkcji roślinnej z hodowlą zwierząt. Efektem jest gleba, która lepiej zatrzymuje wodę i pochłania więcej dwutlenku węgla – co ma szczególne znaczenie w okresach suszy.
Dla studentów i absolwentów zainteresowanych zrównoważonym rozwojem rolnictwo staje się coraz ciekawszym obszarem kariery. Popyt rośnie zarówno na doradców wspierających gospodarstwa we wdrażaniu metod regeneratywnych, jak i na ekspertów zajmujących się certyfikacją czy handlem kredytami węglowymi, które zaczynają stanowić dodatkowe źródło dochodów. Równolegle rozwija się AgriTech – branża projektująca technologie dla nowoczesnego rolnictwa. Wiele innowacyjnych rozwiązań rodzi się w start-upach, w których obok inżynierów i programistów potrzebni są także prawnicy, finansiści czy specjaliści od rozwoju biznesu.
Zielona logistyka i nowe modele dostaw
Transport to jedna z branż najmocniej obciążających klimat, dlatego właśnie logistyka staje się obszarem wymagającym gruntownej zmiany. Pojawia się koncepcja zielonej logistyki – zestawu praktyk, których celem jest redukcja śladu węglowego na każdym etapie podróży towaru, od magazynu po klienta. Przedsiębiorstwa coraz chętniej inwestują w skracanie łańcuchów dostaw, rozwój transportu intermodalnego, w tym przenoszenie przewozów z dróg na kolej, a także w wymianę flot ciężarówek na pojazdy z napędem elektrycznym lub wodorowym. Tego rodzaju rozwiązania wymagają nie tylko nakładów finansowych, ale też umiejętnego zarządzania procesami i dostosowania całych systemów logistycznych.
Równolegle rośnie znaczenie logistyki tzw. ostatniej mili – czyli ostatniego odcinka dostawy do klienta – oraz rozwój logistyki zwrotnej, która obejmuje odbiór i ponowne wykorzystanie produktów oraz opakowań. To podejście doskonale wpisuje się w ideę gospodarki obiegu zamkniętego, coraz częściej traktowaną przez firmy jako obowiązek, a nie jedynie dodatkowy atut wizerunkowy. Dla osób studiujących logistykę oznacza to rosnący wachlarz możliwości zawodowych. Pracodawcy poszukują analityków umiejących precyzyjnie mierzyć i raportować ślad węglowy, menedżerów wdrażających strategie dekarbonizacji transportu, a także specjalistów od obsługi procesów zwrotów i recyklingu.
Zrównoważona turystyka i nowe formy wypoczynku
Turystyka, podobnie jak inne sektory, przechodzi głęboką zmianę. Wyjazdy masowe, nastawione głównie na szybkie zwiedzanie i konsumpcję, tracą atrakcyjność, ponieważ coraz więcej osób poszukuje doświadczeń bliższych naturze i lokalnym społecznościom. Turyści częściej wybierają podróże, które pozwalają odpocząć w spokojniejszym rytmie, zamiast „odhaczać” kolejne punkty z listy. Dlatego coraz głośniej mówi się o ekoturystyce, agroturystyce i tzw. nurcie slow tourism, w którym liczy się jakość przeżyć, autentyczność spotkań i ograniczony wpływ na środowisko.
Zmiana oczekiwań podróżnych przekłada się na rynek pracy. Obiekty noclegowe i ośrodki wypoczynkowe poszukują menedżerów zajmujących się wdrażaniem rozwiązań przyjaznych środowisku – od systemów oszczędzania wody i energii, przez selektywną gospodarkę odpadami, aż po współpracę z lokalnymi rolnikami i dostawcami żywności. Coraz bardziej potrzebni są również przewodnicy, potrafiący opowiadać o ekosystemach i lokalnej faunie, a także animatorzy warsztatów edukacyjnych. Poszukiwani są też specjaliści od marketingu, którzy będą budować markę miejsc w oparciu o ich ekologiczne i społeczne walory. To otwiera nowe możliwości szczególnie dla studentów kierunków turystycznych i przyrodniczych – ich wiedza i pasja mogą zostać wykorzystane do tworzenia ofert dopasowanych do rosnącej świadomości ekologicznej podróżnych, a jednocześnie wspierających rozwój lokalnych gospodarek.
Studia a zielona przyszłość
Planowanie kariery w epoce kryzysu klimatycznego nie sprowadza się wyłącznie do wyboru kierunku studiów. To także zastanowienie się nad tym, jaki wpływ chce się wywierać poprzez własną pracę. Nie każdy musi specjalizować się w ochronie środowiska – dużo ważniejsza jest postawa otwarcia na wiedzę o zrównoważonym rozwoju i umiejętność włączania jej do codziennych działań, niezależnie od branży czy stanowiska.
Aby lepiej przygotować się do zielonej przyszłości, można podjąć kilka prostych kroków:
-
sprawdzić, czy uczelnia oferuje zajęcia, moduły lub specjalizacje związane ze zrównoważonym rozwojem, ESG albo gospodarką obiegu zamkniętego,
-
zdobywać doświadczenie praktyczne, uczestnicząc w stażach, projektach akademickich lub współpracując z firmami wdrażającymi strategie odpowiedzialnego rozwoju,
-
angażować się w wolontariat w organizacjach zajmujących się edukacją ekologiczną lub ochroną przyrody, co jednocześnie rozwija kompetencje społeczne,
-
poszerzać wiedzę dzięki kursom online, szkoleniom i studiom podyplomowym dotyczącym audytów energetycznych, odnawialnych źródeł energii czy raportowania ESG, a zdobyte certyfikaty traktować jako dodatkowy atut na rynku pracy.
Kariera napędzana ekologią
Ekologiczna transformacja z każdym rokiem wyraźniej kształtuje gospodarkę i rynek pracy. Coraz większa liczba stanowisk związanych z ochroną klimatu i adaptacją biznesu dowodzi, że nie jest to chwilowy trend, lecz trwała zmiana. Analizy zatrudnienia i badania kompetencji jasno pokazują rosnące zapotrzebowanie na specjalistów, którzy łączą wiedzę technologiczną z rozumieniem regulacji i oczekiwań społecznych. Takie umiejętności liczą się nie tylko w energetyce – obecnie potrzebne są w niemal każdej branży.
Współczesny rynek pracy premiuje już nie tylko wąską specjalizację, ale też świadomość wpływu, jaki nasze działania wywierają na otoczenie. Niezależnie od tego, czy ktoś pracuje w inżynierii, transporcie, finansach czy turystyce – może aktywnie uczestniczyć w budowaniu lepszej przyszłości. Coraz większą wartość mają osoby, które łączą różne punkty widzenia, potrafią dostrzegać zależności i podejmują decyzje w duchu odpowiedzialności. Rozwijając takie podejście, można stać się częścią globalnej odpowiedzi na kryzys klimatyczny i jednocześnie budować satysfakcjonującą karierę.
Źródła:
-
„Renewable Energy and Jobs – Annual Review 2024”, International Renewable Energy Agency (IRENA) & International Labour Organization (ILO)
-
„Fit for 55 Climate Package: Impact on EU Employment by 2030”, Eurofound
-
„Accelerating the circular economy in Europe. State and outlook 2024”, European Environment Agency