Nowe horyzonty edukacji: czy VR może zwiększyć efektywność nauki?

Wirtualna rzeczywistość (VR) stanowi rewolucyjne narzędzie na uczelniach i każdego roku zyskuje szerokie poparcie. Dzięki niej pracownicy akademiccy inicjują rozbudowane symulacje, rozwijają badania naukowe oraz swobodnie dopasowują program zajęć do potrzeb studentów. Ta innowacja nie tylko ożywia wykłady, ale także pozwala studentom rozwijać umiejętności praktyczne. Warto zgłębić związane z nią możliwości i wprowadzić je w mury uczelni.

Zalety VR na uczelniach wyższych

Dzięki zastosowaniu wirtualnej rzeczywistości studenci uczelni wyższych mogą znaleźć się w sytuacjach, których wcześniej nie mieli okazji doświadczyć. Wirtualna przestrzeń umożliwia bezpieczne testowanie różnych metod i podejść w warunkach zbliżonych do rzeczywistych, a oprogramowanie VR pozwala dostosować materiały dydaktyczne do indywidualnych potrzeb – na przykład doskonalić techniki chirurgiczne lub rozwijać projekty konstrukcyjne.

Technologie VR oferują atrakcyjną formę nauki, przełamując rutynowe metody dydaktyczne i pobudzając kreatywność. Interaktywne środowiska angażują zmysły oraz emocje, utrwalając wiedzę na dłużej. Studenci zdobywają cenne doświadczenie praktyczne, dzięki czemu rozwijają kompetencje poszukiwane na rynku pracy.

VR w praktyce akademickiej

Medycyna i dziedziny zdrowotne

VR w medycynie przynosi ogromne możliwości, ponieważ pozwala studentom trenować praktyczne umiejętności bez narażania pacjentów.

• Touch Surgery – rozbudowana platforma VR przedstawia procedury chirurgiczne w warunkach zbliżonych do rzeczywistości. Uczestnik przejmuje rolę chirurga i wykonuje zadania obejmujące chociażby zabiegi laparoskopowe lub operacje kardiochirurgiczne. Program przekazuje precyzyjną ocenę pracy i umożliwia błyskawiczne udoskonalenie technik.
• Wirtualne przypadki nagłe – takie symulacje uwzględniają na przykład nagłe zatrzymanie krążenia, komplikacje poporodowe bądź skutki wypadków. Studenci rozwijają refleks i reagują w stresujących okolicznościach w kontrolowanym otoczeniu.
• Anatomia w 3D – narzędzie AnatomyX zapewnia wyjątkowo szczegółowe spojrzenie na ciało ludzkie. Użytkownicy manipulują mięśniami, kośćmi lub układem krążenia, dzięki czemu rozumieją mechanizmy ich wzajemnego działania.

Inne przykłady wykorzystania VR w medycynie obejmują terapię osób po udarze przy użyciu ćwiczeń ruchowych, warsztaty z komunikacji z pacjentami w wirtualnych scenariuszach oraz badanie efektów leków w realistycznych modelach VR.

Inżynieria i architektura

Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości w inżynierii i architekturze obejmuje szkolenia z zakresu budowy mostów lub maszyn w warunkach wirtualnych, badanie efektywności energetycznej budynków oraz tworzenie interaktywnych modeli dla lepszych konsultacji z klientami. VR wspiera przyszłych inżynierów i architektów, którzy wizualizują i weryfikują projekty na różnych etapach.  

• IrisVR – program przenosi modele z oprogramowania CAD (np. AutoCAD lub Revit) do wirtualnej rzeczywistości. Studenci zagłębiają się w swoje koncepcje, sprawdzają ergonomię i estetykę, a potem wprowadzają korekty na bieżąco.
• Weryfikacja konstrukcji – VR umożliwia symulację obciążeń budynków, ocenę ich odporności na trzęsienia ziemi oraz analizę przepływu powietrza w systemach wentylacyjnych.
• Trójwymiarowa aranżacja przestrzeni – aplikacje w rodzaju Arkio dają możliwość eksperymentowania z wyglądem i funkcjonalnością zabudowań w wirtualnym otoczeniu.
  
  

Architektura wnętrz

Nowe technologie w tej dziedzinie dają bardzo wiarygodne wizualizacje i umożliwiają szybkie zmiany koncepcji przestrzennych. Narzędzia VR, takie jak Enscape i Twinmotion, umożliwiają projektantom wirtualne wejście do zaprojektowanej przestrzeni, w której można obserwować układ mebli, drzwi wewnętrznych, kolorystykę ścian, oświetlenie i fakturę materiałów. Dzięki temu klienci łatwiej wizualizują efekt końcowy. Tutaj możesz przeczytać więcej informacji dotyczących projektowania poszczególnych pomieszczeń.

Integracja VR z BIM rozszerza możliwości analityczne i precyzyjne planowanie, a interaktywne konsultacje podnoszą jakość komunikacji między projektantami, klientami i wykonawcami, oferując pełen obraz planowanych rozwiązań. VR Sketch umożliwia studentom architektury wnętrz eksperymentowanie z różnymi układami pomieszczeń w realistycznych warunkach, a symulacja oświetlenia w VR pozwala ocenić wpływ zarówno naturalnego, jak i sztucznego światła na końcowy efekt. 

Nauki humanistyczne

VR w obszarze nauk humanistycznych pozwala studentom lepiej zrozumieć kultury, okresy historyczne i dzieła sztuki. 

• TimeLooper – ta aplikacja przenosi użytkownika w epokę rewolucji francuskiej, do średniowiecznej Europy albo starożytnego Rzymu. Studenci podpatrują sceny z życia codziennego, wydarzenia polityczne i bitwy toczone w scenerii wirtualnej.
• Wirtualna podróż do muzeów – Google Arts & Culture VR udostępnia kolekcje muzeów i galerii rozmieszczonych na różnych kontynentach. Użytkownicy podziwiają dzieła sztuki, które na co dzień znajdują się w odległych miejscach.
• Odtwarzanie wydarzeń z przeszłości – liczne aplikacje edukacyjne umożliwiają udział w przełomowych momentach historii, w tym w lądowaniu w Normandii w czasie II wojny światowej albo w słynnym marszu Martina Luthera Kinga w Waszyngtonie.

Inne zastosowania VR w naukach humanistycznych obejmują analizę literatury poprzez eksplorację wirtualnych światów inspirowanych dziełami literackimi oraz organizację warsztatów artystycznych, podczas których studenci mają możliwość tworzenia rzeźb i malowideł w przestrzeni wirtualnej.

Nauka języków obcych

Wirtualna rzeczywistość w nauce języków obcych umożliwia pełne zanurzenie się w naturalnym środowisku językowym.

• Aplikacja Mondly VR oferuje dialogi z wirtualnymi postaciami w codziennych sytuacjach, takich jak rezerwacja hotelu, posiłek w restauracji czy zakupy, rozwijając zarówno słownictwo, jak i wiedzę o kulturze.
• Platforma AltspaceVR pozwala uczestnikom z różnych krajów spotykać się i prowadzić konwersacje.
• Narzędzie Engage VR wspiera organizację wirtualnych lekcji, podczas których studenci ćwiczą mowę w grupach lub indywidualnie z lektorem.

Technologia VR umożliwia również ćwiczenie reakcji w awaryjnych sytuacjach, na przykład przy kontakcie z lekarzem za granicą, co może okazać się nieocenione w nieprzewidzianych, kryzysowych momentach. Studenci mają okazję poznawać specjalistyczną terminologię, przydatną przyszłym prawnikom lub personelowi medycznemu. Takie rozwiązania łączą naukę języka z praktycznymi umiejętnościami, oferując angażujące środowisko edukacyjne, odpowiadające potrzebom rynku pracy.

Astronomia i nauki przyrodnicze

VR w tych dziedzinach odsłania obszary i zjawiska, których nie osiągnąć w realnym świecie. Program Universe Sandbox umożliwia symulację ruchu planet, badanie galaktyk oraz obserwację zdarzeń, jak kolizje asteroid czy powstawanie czarnych dziur. Tilt Brush, mimo że stworzono go z myślą o działaniach artystycznych, sprawdza się przy wizualizacji abstrakcyjnych zjawisk fizycznych, na przykład fal elektromagnetycznych czy struktury atomów. The Body VR oferuje możliwość podróży w głąb organizmu człowieka, gdzie użytkownicy badają układ krążenia, procesy komórkowe oraz działanie systemu nerwowego.

Inne przykłady zastosowania VR w tej dziedzinie to:

• Analiza zmian klimatu, która ukazuje wpływ podniesienia temperatury na różne biomy.
• Badanie głębin oceanicznych i dna morskiego.
• Wirtualne pracownie chemiczne i fizyczne, gdzie studenci wykonują doświadczenia w bezpiecznych warunkach.
  
  

Popularne narzędzia VR w edukacji

Popularne narzędzia VR w edukacji oferują szeroki wachlarz możliwości. System ClassVR umożliwia wykładowcom dostosowanie treści do specyfiki kursu, co pozwala studentom zwiedzać piramidy w Egipcie lub obserwować działanie turbin wiatrowych. Engage VR z kolei wspiera interaktywne wykłady, seminaria i warsztaty, angażując uczestników nie tylko w słuchanie prelegentów, lecz także w bezpośrednią interakcję z obiektami w wirtualnym świecie.

Google Expeditions przenosi użytkowników do miejsc rozsianych po całym globie, takich jak amazońskie lasy, wnętrze aktywnego wulkanu czy dna oceanów, umożliwiając niezapomniane wirtualne podróże. Platforma zSpace pozwala natomiast studentom zgłębiać procesy z dziedzin biologii, fizyki i chemii, badać strukturę DNA oraz samodzielnie przeprowadzać eksperymenty w warunkach laboratoryjnych.

Wdrażanie VR na uczelniach

Globalna inicjatywa VR First zachęca uczelnie do tworzenia centrów VR, umożliwiając studentom i kadrze naukowej dostęp do najnowszych technologii. Dzięki temu instytucje integrują zaawansowane narzędzia z tradycyjnymi metodami nauczania; wspierają interdyscyplinarne projekty badawcze oraz efektywnie poszerzają horyzonty dydaktyczne uczelni.

Polski projekt Laboratoria Przyszłości wprowadza nowoczesne technologie do placówek edukacyjnych, umożliwiając zakup sprzętu VR, który wzbogaca nauczanie. Pozyskane fundusze pozwalają szkołom korzystać z interaktywnych narzędzi, rozwijać kreatywność i integrować tradycyjne metody z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Problemy związane z implementacją VR w edukacji

Wdrożenie technologii VR wymaga znacznych nakładów finansowych, gdyż trzeba zakupić specjalistyczne gogle i dostosować infrastrukturę uczelni, co generuje wysokie koszty. Również problemy techniczne, takie jak symulatorowa choroba i brak jednolitych standardów, utrudniają pełne wykorzystanie VR. W rezultacie wdrożenie VR staje się wyzwaniem nie tylko finansowym, ale i technologicznym.

Kolejnym wyzwaniem są braki kompetencji wśród kadry naukowej. Niekiedy wykładowcy potrzebują specjalistycznych szkoleń, aby efektywnie prowadzić zajęcia z wykorzystaniem VR. Uzupełnienie wiedzy personelu staje się niezbędne dla podniesienia jakości nauczania. Brak odpowiednich umiejętności dydaktycznych może ograniczać innowacyjność zajęć i rozwój interdyscyplinarnych projektów badawczych.

Podsumowanie

Wirtualna rzeczywistość posiada ogromny potencjał w szkolnictwie wyższym. Studenci opanowują umiejętności praktyczne, podejmują śmiałe eksperymenty w bezpiecznych warunkach i zgłębiają tematy, które wcześniej pozostawały poza ich zasięgiem. Choć nadal napotyka się pewne przeszkody w jej wprowadzaniu, dynamiczny rozwój tej dziedziny pokazuje, że wpływ VR na nowoczesną edukację będzie się tylko rozszerzał.

Artykuł stworzony przy współpracy z partnerem serwisu:
Autor: Małgorzata Poręba