Studia plus etat. Przepis na produktywność bez wypalenia

Koncepcja, według której pierwsze kroki na rynku pracy stawia się dopiero po uzyskaniu tytułu zawodowego, powoli przechodzi do historii. Coraz więcej młodych osób decyduje się na inny scenariusz – taki, który pozwala jednocześnie studiować i zdobywać doświadczenie zawodowe. Tego rodzaju układ nie jest już postrzegany jako konieczne ustępstwo, lecz jako przemyślany wybór i realna przestrzeń do rozwoju. Choć pogodzenie uczelnianych obowiązków z pracą wymaga dobrej organizacji czasu i samodzielności, daje szansę na praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej oraz lepsze zrozumienie zagadnień poruszanych na zajęciach. Współcześnie coraz mniej osób pyta, czy takie połączenie w ogóle jest możliwe – zdecydowanie częściej zastanawiają się, jak zorganizować je w sposób przemyślany i skuteczny.

Studia to dopiero początek

Z danych zaprezentowanych w ósmej edycji raportu EUROSTUDENT wynika, że podejmowanie pracy w trakcie nauki akademickiej staje się standardem wśród studentów w Polsce. Aż 60% uczestników badania zadeklarowało, że w roku akademickim łączyło naukę z zatrudnieniem. Wśród młodych ludzi coraz wyraźniej widać zmianę podejścia do aktywności zawodowej – wielu z nich rezygnuje z dorywczych zajęć sezonowych i już podczas studiów poszukuje stanowisk, które umożliwią kontynuowanie kariery po zakończeniu edukacji. Motywacje studentów są coraz bardziej zróżnicowane i nie ograniczają się już wyłącznie do chęci poprawienia sytuacji finansowej. Ich zaangażowanie to odpowiedź na wyzwania współczesnego rynku, który zwraca uwagę nie tylko na poziom przygotowania teoretycznego, lecz także na realne doświadczenie i zdolność odnalezienia się w konkretnych warunkach pracy.

W jaki sposób uczelnie wspierają studentów łączących naukę z zatrudnieniem?

Szkoły wyższe coraz uważniej przyglądają się zmianom w trybie życia swoich studentów i dostosowują ofertę edukacyjną do potrzeby większej elastyczności. Oprócz tradycyjnych wykładów odbywających się w dni robocze wiele uczelni prowadzi te same kierunki w ramach studiów niestacjonarnych, zwanych też zaocznymi. Spotkania organizowane w weekendy umożliwiają pogodzenie nauki z obowiązkami zawodowymi, dlatego z tej formy najczęściej korzystają osoby aktywne zawodowo lub mające inne zobowiązania. Taki model edukacyjny odpowiada na potrzebę większej swobody i umożliwia rozwój akademicki bez konieczności rezygnowania z pracy czy życia osobistego.

Czym różnią się studia dzienne i zaoczne?

• Rozkład zajęć. Osoby studiujące w trybie dziennym uczestniczą w zajęciach od poniedziałku do piątku. Z kolei studenci niestacjonarni biorą udział w intensywnych zjazdach weekendowych, które zazwyczaj odbywają się co dwa tygodnie.

• Zakres samodzielnej nauki. Program niestacjonarny wiąże się z większą odpowiedzialnością za samodzielne opanowanie materiału pomiędzy zjazdami. Studenci stacjonarni mają częstszy i bardziej systematyczny kontakt z prowadzącymi w ramach regularnych spotkań.

• Profil uczestnika. Tryb zaoczny częściej wybierają osoby aktywne zawodowo, chcące pogodzić rozwój edukacyjny z zatrudnieniem. Z kolei studenci studiów dziennych koncentrują się na nauce jako głównym zajęciu.

• Relacje akademickie. Studenci trybu dziennego częściej angażują się w życie uczelni – uczestniczą w samorządach, kołach naukowych i różnego typu wydarzeniach. Osobom studiującym zaocznie utrudniają to obowiązki zawodowe oraz ograniczony czas.

Forma niestacjonarna stanowi dobre rozwiązanie dla tych, którzy chcą rozwijać się zawodowo, nie rezygnując jednocześnie z kształcenia. Umożliwia szybkie weryfikowanie wiedzy w rzeczywistych warunkach i sprzyja lepszemu przyswajaniu teorii dzięki kontekstowi praktycznemu. Doświadczenia wyniesione z pracy pobudzają dociekliwość, ułatwiają trafniejsze formułowanie pytań i wspierają rozwój myślenia analitycznego. Pozwalają również lepiej poznać sposób funkcjonowania danej branży, zwiększając pewność siebie i skuteczność w działaniu w konkretnym środowisku zawodowym.

Gotowość na wyzwania nieustannie zmieniającej się rzeczywistości

Połączenie studiów z zatrudnieniem sprzyja rozwijaniu kompetencji miękkich i umiejętności organizacyjnych, które zyskują na znaczeniu w dzisiejszym świecie pracy. Codzienne przechodzenie między salą wykładową a miejscem zatrudnienia pomaga szybciej nabywać umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków, a także ćwiczyć komunikację i współpracę z innymi. Osoby dzielące czas między uczelnię a pracę szybciej uczą się rozpoznawać potrzeby rozmówców, trafnie dobierać sposób wypowiedzi i jasno przedstawiać swoje stanowisko.

Zestawianie teorii omawianej na wykładach z codziennymi zadaniami w miejscu pracy pomaga spojrzeć na wyzwania z różnych punktów widzenia, usprawnia myślenie przyczynowo-skutkowe i rozwija umiejętność kreatywnego reagowania. Studenci, którzy łączą edukację z pracą zawodową, zazwyczaj szybciej przyswajają nową wiedzę, lepiej znoszą presję związaną z napiętymi terminami oraz elastyczniej reagują na nieoczekiwane sytuacje. Tego rodzaju zdolności – coraz częściej określane jako kompetencje przyszłości – są poszukiwane w niemal każdej branży i mogą znacząco zwiększyć szanse na pozytywną decyzję ze strony przyszłego pracodawcy.

 Pogłębianie wiedzy o sobie samym

Zanurzenie się w rytm obowiązków zawodowych, wykonywanie konkretnych zadań w środowisku pracy i kontakt z osobami mającymi większe doświadczenie zawodowe prowadzą do lepszego zrozumienia, które umiejętności mają realne znaczenie w praktyce. Udział w projektach zespołowych oraz rozmowy z przełożonymi lub mentorami pomagają studentom bardziej świadomie spojrzeć na własne predyspozycje. Wraz z upływem czasu coraz łatwiej dostrzec, w jakich działaniach czują się swobodnie, a które obszary wymagają jeszcze ćwiczeń i rozwoju. Wiedza zdobyta w ten sposób dostarcza bardziej wiarygodnego obrazu ich możliwości niż same oceny w indeksie czy prezentacja w mediach społecznościowych.

Wczesna identyfikacja braków umożliwia spokojne przygotowanie się do przyszłej pracy zawodowej i podjęcie działań, które zapobiegną większym trudnościom. Wyobraź sobie studenta informatyki. Podczas stażu w firmie typu software house orientuje się, że choć świetnie zna teorię programowania, brakuje mu praktyki z takimi frameworkami jak React Native. Albo weźmy studentkę dziennikarstwa, która podczas praktyki w redakcji lokalnego portalu odkrywa, że pisanie idzie jej gładko, ale montaż krótkich filmików sprawia jej trudność. Obie te sytuacje otwierają przestrzeń do działania: można zapisać się na szkolenie, poprosić o wsparcie mentora lub podjąć się samodzielnego zlecenia, dzięki któremu łatwiej nabrać wprawy w konkretnej dziedzinie. Takie działania nie tylko wzmacniają umiejętności, ale również pokazują rekruterom, że kandydat potrafi dostrzegać wyzwania i aktywnie na nie reagować.

 Studia plus praca – jak wytrzymać tempo podwójnych obowiązków?

Połączenie obowiązków akademickich z zatrudnieniem wymaga nie tylko odwagi, ale też świadomości, z czym wiąże się taki wybór. Choć może przynieść wiele korzyści, codzienne funkcjonowanie na styku uczelni i pracy zawodowej to spore wyzwanie. Trzeba pogodzić terminy zaliczeń z wymaganiami pracodawcy, nie zapominając przy tym o czasie na odpoczynek i relacje z innymi. Osoby, które obierają tę ścieżkę, szybko przekonują się, jak istotna jest umiejętność zarządzania sobą w czasie i elastyczne reagowanie na zmienne okoliczności.

Planowanie, rytm i wewnętrzna dyscyplina

Codzienność osób studiujących i pracujących jednocześnie wymaga nie tylko odporności na stres, ale też dużej sprawności organizacyjnej. Taki rytm życia oznacza konieczność pogodzenia wielu ról oraz szybkiego reagowania na zmieniające się sytuacje, często bez przestrzeni na odpoczynek. Aby utrzymać efektywność i nie dopuścić do przeciążenia, potrzebne jest jasne rozróżnienie zadań ważnych od tych mniej pilnych oraz trzymanie się własnego rytmu działania. Brak struktury dnia może prowadzić do dekoncentracji, zmęczenia i spadku zaangażowania.

Dobrym punktem wyjścia jest spisanie planu dnia obejmującego nie tylko zajęcia i godziny pracy, ale także czas na naukę, przejazdy, regenerację i obowiązki osobiste. Przydatne bywają zarówno aplikacje do planowania, jak i papierowe terminarze. Warto też nadać zadaniom odpowiedni priorytet – nie wszystko wymaga natychmiastowego działania. Pomocna może okazać się macierz Eisenhowera, która pozwala odróżnić sprawy naprawdę istotne od tych, które można przesunąć w czasie lub przekazać komuś innemu. Taka selekcja wspiera skupienie i zmniejsza uczucie przytłoczenia.

Dzień w drodze

Plan dnia osoby łączącej naukę z pracą często wypełniony jest od wczesnych godzin porannych aż po późny wieczór. W takim układzie kluczowe znaczenie ma nie tylko sposób zarządzania czasem, ale również efektywne organizowanie przemieszczania się między uczelnią, miejscem zatrudnienia a domem. Wybór środka transportu warto dopasować do dystansów, jakie trzeba pokonać, oraz do warunków drogowych i pogodowych. Krótkie trasy w sprzyjającej aurze można pokonywać rowerem, natomiast przy większych odległościach lub potrzebie przewożenia wielu rzeczy sprawdzi się samochód.

Sposób poruszania się wpływa również na to, co można zabrać ze sobą na cały dzień. Osoby korzystające z auta mogą zostawić część rzeczy w bagażniku i mieć do nich dostęp w razie potrzeby. Ci, którzy wybierają transport publiczny lub przemieszczają się pieszo, muszą dokładnie zaplanować, co spakować do torby czy plecaka – od materiałów na zajęcia, przez jedzenie, po sprzęt potrzebny do pracy.

Studenci dzielący czas między naukę i pracę wybierają różne formy bagażu, kierując się nie tylko wyglądem, ale przede wszystkim funkcjonalnością. Torba na laptopa to jedno z popularniejszych rozwiązań – sprawdza się u tych, którzy chcą zmieścić komputer, dokumenty, ładowarkę, posiłek i słuchawki w jednym miejscu. Alternatywą są plecaki, szczególnie cenione przez osoby pokonujące dłuższe trasy pieszo lub na rowerze – lepiej rozkładają ciężar i są wygodniejsze w codziennym użytkowaniu. Z kolei ci, którzy poruszają się głównie samochodem, często sięgają po mniejsze, bardziej eleganckie modele, które łatwo wpasowują się w miejski styl i można je wygodnie przechować w aucie.

 Ubranie, które nadąża za tempem dnia

Dla osoby łączącej zajęcia akademickie z obowiązkami zawodowymi ubiór pełni rolę znacznie większą niż tylko estetyczną. Strój musi zapewniać komfort, umożliwiać szybkie przechodzenie między różnymi aktywnościami i jednocześnie prezentować się odpowiednio w różnych sytuacjach. Styl smart-casual, który łączy swobodę z elegancją, najlepiej sprawdza się w tak wymagającym trybie życia. Klasyczne jeansy lub chinosy, jednolita koszula oraz dobrze skrojona marynarka albo kardigan – to zestaw, który sprawdzi się zarówno na porannym wykładzie, jak i na spotkaniu służbowym po południu.

Istotne znaczenie mają buty. Powinny być na tyle wygodne, aby umożliwić aktywność przez cały dzień, a zarazem wystarczająco schludne, aby nie odstawać od biurowego lub profesjonalnego otoczenia. Dobrze dobrane obuwie ogranicza niepotrzebny stres, zwiększa poczucie pewności i pozwala łatwiej skupić się na zadaniach – niezależnie od tego, czy dzień spędzamy przy biurku, w sali wykładowej, czy w przestrzeni coworkingowej. Odpowiednio przemyślana garderoba staje się nie tylko wyrazem stylu, lecz także sprzymierzeńcem w utrzymaniu tempa.

 Przemęczenie ma swoje źródła – jak rozpoznać moment, kiedy trzeba zwolnić?

Życie w ciągłym biegu, charakterystyczne dla osób łączących studia z pracą, łatwo prowadzi do przeciążenia. Długotrwały brak snu, napięty harmonogram i presja związana z odpowiedzialnością za efekty sprawiają, że zmęczenie gromadzi się niepostrzeżenie – zarówno w ciele, jak i w psychice. W takim trybie funkcjonowania szczególnego znaczenia nabiera regularne dbanie o regenerację. Odpowiednio zbilansowane posiłki, codzienna dawka ruchu, chwile odpoczynku oraz proste metody redukowania napięcia emocjonalnego pozwalają ograniczyć ryzyko wypalenia zawodowego i utrzymać energię w dłuższym czasie.

Spadek motywacji, trudności z koncentracją czy narastające poczucie przytłoczenia nie powinny być ignorowane. To wyraźne sygnały, że organizm domaga się zmiany tempa. Szybka reakcja może zapobiec poważniejszym konsekwencjom i ułatwić powrót do równowagi bez konieczności drastycznych kroków. Zatrzymanie się choćby na chwilę, przewartościowanie planu dnia i ponowne ustawienie priorytetów pozwalają odzyskać sprawczość i ponownie złapać rytm działania.

Podsumowanie

Choć łączenie studiów z pracą wymaga zaangażowania i niejednokrotnie wiąże się z codziennym wysiłkiem, osoby, które podejmują się takiego wyzwania, często podkreślają, że właśnie ten okres najbardziej wpłynął na ich rozwój. Zatrudnienie w czasie nauki nie ogranicza się do zdobywania praktyki czy poszerzania wiedzy – to przede wszystkim czas intensywnego dojrzewania, kształtowania samodzielności i lepszego poznawania własnych możliwości.

To doświadczenie uczy podejmowania świadomych wyborów, rozwija zaradność i pozwala ćwiczyć wytrwałość w działaniu. Te cechy nie kształtują się wyłącznie w sali wykładowej – ich prawdziwy rozwój odbywa się w realnych sytuacjach, wśród ludzi, w środowiskach zawodowych, w których trzeba sobie radzić, reagować i podejmować decyzje. Dla wielu studentów to właśnie te doświadczenia stają się najtrwalszym elementem przygotowania do przyszłej kariery.

Źródła:

• raport projektu EUROSTUDENT 8, Niemieckie Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym i Nauką

• CCC

• Co trzeba wiedzieć o studiach w Polsce? – Mapa Karier

• Developing Your Time Management Skills | Choose Work!

• Combining work with study? Here is how to stay efficient – EURES (EURopean Employment Services)

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.

Autor: Joanna Ważny