Strona głównaStrona głównaseparatorAktualnościseparatorTwój własny sposób na skuteczną naukę – jak dopasować styl uczenia się do siebie?

Twój własny sposób na skuteczną naukę – jak dopasować styl uczenia się do siebie?

Wielu studentów z uznaniem spogląda na znajomych, którzy opowiadają o nocach spędzonych z notatkami i tygodniach pełnych nauki przed egzaminami. W środowisku akademickim wciąż mocno trzyma się przekonanie, że sukces zależy od liczby godzin poświęconych na powtarzanie materiału. Taki sposób myślenia ma swoje źródło w szkolnym modelu nauczania, utrwalonym jeszcze w dzieciństwie. Według badań Centrum Badania Opinii Społecznej dotyczących polskiego systemu oświaty, większość Polaków ocenia szkoły publiczne pozytywnie, jednak wskazuje na zbyt silne skupienie na nauce pamięciowej kosztem praktycznych umiejętności. Takie podejście buduje obraz nauki opartej głównie na wytrwałości i powtarzaniu informacji.

Tymczasem prawdziwa skuteczność wynika raczej z jakości pracy i dopasowania metod do indywidualnych predyspozycji niż z samego czasu spędzonego przy biurku. Głębsze zrozumienie, w jaki sposób nasz mózg przetwarza dane, pozwala uczyć się mądrzej, niekoniecznie dłużej – a efekty potrafią zaskoczyć przy znacznie mniejszym wysiłku.

Czy proces uczenia się można zaprogramować?

Żyjemy w świecie, w którym wszystko wokół dopasowuje się do naszych potrzeb. Platformy streamingowe analizują gust muzyczny i filmowy, by tworzyć idealnie dobrane playlisty i rekomendacje. Media społecznościowe podsuwają treści, które mają jak najdłużej utrzymać naszą uwagę. Takie systemy działają według prostej zasady: skoro każdy człowiek jest inny, sposób prezentowania informacji również powinien się różnić. Podobnie wygląda nauka – jej efektywność rośnie wtedy, gdy metody są dopasowane do indywidualnych preferencji.

Nie istnieje uniwersalny przepis, który sprawdzi się u wszystkich w ten sam sposób. Każdy potrzebuje stworzyć własny plan działania – swój osobisty „algorytm nauki”. To zestaw technik, strategii i warunków, dzięki którym przyswajanie wiedzy przebiega najskuteczniej. Aby go opracować, warto zrozumieć, czy lepiej reagujemy na obrazy, dźwięki, czy może na ruch, w jakich godzinach jesteśmy najbardziej skupieni oraz jakie środowisko sprzyja koncentracji. Zamiast zmuszać się do wielogodzinnego siedzenia nad notatkami, które jednych motywuje, a innych zniechęca, lepiej postawić na świadome dostosowanie nauki do siebie. W ten sposób można uczyć się szybciej, mądrzej i z większą satysfakcją.

Style uczenia się – teoria czy rzeczywistość?

Istnieje wiele wersji koncepcji stylu uczenia się, jednak największą popularność zyskały modele sensoryczne, opisujące różne sposoby przetwarzania informacji. Początkowo funkcjonował prosty model VAK, wyróżniający trzy grupy: wzrokowców, słuchowców i kinestetyków. Później rozbudowano go do wersji VAKT, dodając element dotykowy. Pod koniec lat 80. XX wieku Neil Fleming zaproponował model VARK, w którym pojawiła się jeszcze kategoria czytania i pisania.

Na pierwszy rzut oka teoria brzmi wiarygodnie, jednak w środowisku naukowym budzi liczne zastrzeżenia. Przegląd badań opublikowany w 2020 roku w czasopiśmie Frontiers in Education pokazał, że aż 89,1% z ponad 15 tysięcy nauczycieli z 18 krajów wierzy w skuteczność dopasowywania metod nauczania do stylu ucznia. Problem w tym, że wciąż brakuje rzetelnych dowodów potwierdzających realne efekty takiego podejścia. Co więcej, etykietowanie siebie jako „wzrokowiec” czy „słuchowiec” może ograniczać i zamykać na inne sposoby nauki. Mimo to nie warto całkiem odrzucać tych koncepcji, ponieważ mogą stanowić inspirację i pomóc lepiej zrozumieć, jakie techniki najbardziej wspierają nasz rozwój.

Jak stworzyć własny sposób nauki?

Poszukiwanie idealnej metody uczenia się nie wymaga testów psychologicznych ani skomplikowanych narzędzi. Wystarczy obserwacja siebie i otwartość na próby. Dobrym początkiem jest zastanowienie się nad wcześniejszymi doświadczeniami edukacyjnymi. Warto przypomnieć sobie, które przedmioty przychodziły z łatwością i jakie techniki wtedy działały najlepiej. Czy łatwiej zapamiętywałeś informacje, gdy słuchałeś wykładu, czy raczej podczas własnych notatek i rysunków w zeszycie? Pomocne może być również przeanalizowanie sytuacji, w których nauka nie przynosiła efektów – one często ujawniają, czego unikać. Takie wnioski tworzą fundament do dalszych poszukiwań skutecznych metod.

Kolejny krok to praktyka. Najlepiej zaplanować kilka tygodni eksperymentów, podczas których każda metoda będzie testowana oddzielnie. Można przez kilka dni korzystać z map myśli, następnie z nagrań audio, a później z fiszek. Warto przy tym prowadzić notatki, w których zapiszesz nie tylko czas nauki, lecz także swoje samopoczucie i stopień zrozumienia materiału. Po kilku dniach dobrze jest zrobić mały test, by sprawdzić, ile informacji pozostało w pamięci. Z czasem powstaje osobisty dziennik nauki, który pozwala odkryć własne, najbardziej skuteczne strategie.

Dobieranie metod do materiału i indywidualnych preferencji

Coraz więcej mówi się o tym, że skuteczna nauka nie polega na kurczowym trzymaniu się jednego „stylu uczenia się”. Wiedza o tym, czy łatwiej zapamiętujesz obrazy, dźwięki lub tekst, może być pomocna, lecz sama w sobie nie wystarczy. To właśnie rodzaj materiału często podpowiada, które podejście okaże się najlepsze. Oś czasu świetnie sprawdza się w nauce historii, powtarzanie na głos i słuchanie nagrań wspiera przyswajanie języków obcych, a modele czy rysunki pomagają zrozumieć zjawiska biologiczne i fizyczne. Dlatego osobiste preferencje warto traktować jako punkt wyjścia, a nie jedyny kierunek, i zestawiać je z metodami pasującymi do konkretnego przedmiotu.

Osoby, które zapamiętują obrazy, mogą korzystać z map myśli, diagramów lub oznaczeń kolorami. Takie rozwiązania porządkują treść i tworzą w pamięci wizualne punkty odniesienia. Ci, którzy szybciej przyswajają wiedzę przez słuch, często najlepiej czują się przy odsłuchiwaniu wykładów, tłumaczeniu zagadnień innej osobie lub rozmowach w grupie. Dla osób potrzebujących ruchu skuteczne może być połączenie nauki z aktywnością – spacer z fiszkami, tworzenie modeli czy szkicowanie schematów na dużych kartkach. Taki sposób pozwala skupić uwagę i angażuje ciało. Z kolei studenci preferujący pracę z tekstem powinni sięgać po własne notatki, streszczenia i konspekty. Przepisanie treści własnymi słowami pomaga lepiej je zapamiętać i uporządkować.

Niezależnie od sposobu pracy, największe znaczenie ma aktywne przetwarzanie informacji. Wtedy wiedza nie tylko zostaje w pamięci, lecz również staje się użyteczna i łatwa do zastosowania w praktyce.

Jak uczyć się mądrzej zamiast dłużej

Istnieją zasady, które poprawiają efektywność nauki u każdego, niezależnie od osobistych preferencji. To podstawy, dzięki którym można lepiej gospodarować energią i czasem, zamiast zwiększać liczbę godzin spędzonych nad książkami. Nie chodzi o znalezienie jednej idealnej metody, lecz o wdrożenie kilku sprawdzonych praktyk wspierających pracę mózgu.

  • Zadbaj o odpoczynek. Sen stanowi najlepsze wsparcie dla pamięci – w tym czasie mózg porządkuje i utrwala zdobyte informacje. Utrzymanie stałego rytmu dnia oraz 7-8 godzin snu każdej nocy znacząco poprawia koncentrację. Krótka drzemka w ciągu dnia, trwająca 10-20 minut, potrafi zaskakująco odświeżyć umysł i przywrócić energię.

  • Planuj przerwy. Umysł pracuje w cyklach, dlatego długie sesje nauki zmniejszają skuteczność. Warto wypróbować metodę Pomodoro, która zakłada 25 minut nauki i 5 minut przerwy. Równie dobrze działają krótkie spacery lub ćwiczenia oddechowe. Taki rytm pracy zwiększa wydajność i pomaga uniknąć zmęczenia.

  • Zwróć uwagę na odżywianie. Regularne posiłki oparte na pełnoziarnistych produktach, warzywach i zdrowych tłuszczach utrzymują stabilny poziom energii. Kwasy omega zawarte w rybach morskich, orzechach czy siemieniu lnianym pozytywnie wpływają na pamięć i zdolności poznawcze.

  • Zorganizuj przestrzeń. Otoczenie, w którym się uczysz, ma ogromny wpływ na Twoją koncentrację. Porządek na biurku, odpowiednie oświetlenie i wygodne krzesło ułatwiają skupienie. Dobrze też oddzielić miejsce nauki od strefy odpoczynku – dzięki temu łatwiej wejść w tryb pracy i zachować zaangażowanie.

  • Dbaj o ciało. Gdy mimo wysiłku trudno się skupić, warto skonsultować się z lekarzem. Specjalista może zalecić badania lub zaproponować suplementację, na przykład minerałów i witamin z grupy B, witaminy D czy innych składników wspomagających pracę mózgu.

Nauka dopasowana do Ciebie

Skuteczne uczenie się nie polega na ślepym powielaniu cudzych nawyków ani na niekończących się godzinach z podręcznikami. Każdy człowiek ma swoje naturalne predyspozycje i tempo pracy, które warto zrozumieć i wykorzystać. Poświęcenie czasu na refleksję nad własnym sposobem nauki przynosi długofalowe korzyści – zarówno podczas studiów, jak i później, w życiu zawodowym. Zamiast porównywać się z innymi i dążyć do nieosiągalnych wzorców, lepiej zaufać swoim obserwacjom. Próbowanie różnych technik, od map myśli po nagrywanie notatek głosowych, pozwala znaleźć te, które rzeczywiście działają. Dzięki temu nauka staje się bardziej naturalna, mniej stresująca i przynosi większą satysfakcję.

Źródła:

  •  

algorytm nauki